ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: ΕΜΦΥΛΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ

Τι είναι τα έμφυλα στερεότυπα; Ποιοι τα δημιουργούν και πώς αναπαράγονται; Ποιες είναι οι αρνητικές συνέπειες που δημιουργούν εις βάρος της ζωής και του δικαιώματος αυτοδιάθεσης τόσο των γυναικών όσο και των αντρών; Πώς σχετίζονται με φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας και γυναικοκτονιών; Διάρκεια: 4 ώρες- Δημιουργός: Φλωριανού Ελένη

Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ- ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ/ Δημιουργός: Φλωριανού Ελένη

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: 6 ΩΡΕΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Οι μαθητές επεξεργάζονται ένα υλικό (video μικρής διάρκειας, πολυτροπικά κείμενα και κείμενα του σχολικού βιβλίου) με το οποίο επιδιώκεται να προβληματιστούν σχετικά με τις στερεοτυπικές αντιλήψεις που αναπαράγονται ή αμφισβητούνται σχετικά με τα δύο φύλα.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:

• Να προβληματιστούν και να στοχαστούν πάνω στην έννοια των έμφυλων στερεοτύπων και στους παράγοντες που τα δημιουργούν / τα αναπαράγουν.
• Να συνειδητοποιήσουν τις αρνητικές συνέπειες που δημιουργούν τα έμφυλα στερεότυπα εις βάρος της ζωής και του δικαιώματος αυτοδιάθεσης τόσο των γυναικών όσο και των αντρών.
• Να είναι σε θέση να προτείνουν τρόπους άρσης των στερεοτύπων.
• Να μπορούν να εντοπίζουν την βασική θέση του συντάκτη ενός κειμένου, την πρόθεσή του, τους τρόπους με τους οποίους προσπαθεί να πείσει/ να ευαισθητοποιήσει τον αναγνώστη καθώς και να μπορούν να κρίνουν την αποτελεσματικότητα του κειμένου ως προς τις αρχικές προθέσεις του δημιουργού του.
• Να είναι σε θέση να συσχετίζουν κειμενικούς δείκτες (γλωσσικές επιλογές πομπού) με την προθετικότητα που υπηρετούν και με την αποτελεσματικότητά τους.
• Να καλλιεργήσουν τον οπτικό γραμματισμό μέσα από την επεξεργασία πολυτροπικών κειμένων.
• Να καλλιεργήσουν τον γραπτό λόγο αναπτύσσοντας τεκμηριωμένη προσωπική γνώμη σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο, αξιοποιώντας στοιχεία από τα κείμενα που επεξεργάστηκαν.

ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ: (1 διδακτική ώρα)

Α. Γίνεται σύντομη συζήτηση για τον τίτλο της θεματικής ενότητας που θα μας απασχολήσει.

• Τι είναι οι έμφυλες ταυτότητες;
• Τι είναι τα στερεότυπα; Πώς δημιουργούνται και πώς αναπαράγονται;

Β. Προβάλλονται από το youtube τα video «Πες μου το φύλο σου να σου πως τι θα γίνεις» και «Στερεότυπα από κούνια» και "Ε! Δεν την σκότωσε κιόλας". Ακολουθεί συζήτηση για τα έμφυλα στερεότυπα και τον τρόπο που αυτά αναπαράγονται.

Γ. Δίνονται πληροφορίες για το πρώτο κείμενο που θα επεξεργαστούμε και ανιχνεύονται οι προσδοκίες των μαθητών.

• Έχει δει κανείς την ταινία «Μπίλι Έλιοτ, γεννημένος χορευτής». Ποιο είναι το θέμα της;
• Τι σκέψεις σας γεννά ο τίτλος του κειμένου; Πιστεύετε ότι πράγματι εξακολουθούν να υπάρχουν αντίστοιχα στερεότυπα για την ενασχόληση των αγοριών με το μπαλέτο;

ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ (3 διδακτικές ώρες)

ΠΡΩΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Διαβάζουμε το κείμενο του σχολικού βιβλίου («Εμείς και οι άλλοι» σελ. 44) «Τα στερεότυπα ακολουθούν τους σημερινούς Μπίλι Έλιοτ».

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ/ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

· Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, τι είδους προβλήματα αντιμετωπίζουν τα αγόρια που αποφασίζουν να ασχοληθούν με το μπαλέτο; Πόσο ευθύνονται οι έμφυλες στερεοτυπικές αντιλήψεις γι αυτά;

· Στο άρθρο γίνεται εκτεταμένη χρήση εισαγωγικών. Να τα εντοπίσετε και να εξηγήσετε την λειτουργία τους.

· Μέσα στο άρθρο ενσωματώνονται αποσπάσματα από την συνέντευξη που παραχώρησε μια ψυχολόγος. Επηρεάζει τον βαθμό πειστικότητας του κειμένου και την πρόκληση ενδιαφέροντος των αναγνωστών η συνέντευξη αυτή και με ποιους τρόπους;

· Στην 2η παράγραφο ο αρθρογράφος προσπαθεί να πείσει για την ύπαρξη έμφυλων στερεοτύπων και στις μέρες κάνοντας χρήση τεκμηρίων (στατιστικά στοιχεία, αποτελέσματα ερευνών). Να αξιολογήσετε την πειστικότητα των τεκμηρίων αυτών.

· Το κείμενο ανήκει στην κατηγορία των άρθρων, βασικά γνωρίσματα των οποίων είναι: ο τίτλος, η επικαιρική αφόρμηση, η δημοσίευση σε έντυπο/ηλεκτρονικό τύπο και περιοδικά, η προσπάθεια πειθούς/ προβληματισμού/ ευαισθητοποίησης πάνω σε ένα θέμα ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος, η λογική διάρθρωση και δομή (πρόλογος-κύριο μέρος-επίλογος), το σοβαρό, επίσημο και ουδέτερο ύφος. Μπορείτε να εντοπίσετε τα γνωρίσματα αυτά στο άρθρο που διαβάσατε;

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Διαβάζουμε το κείμενο του σχολικού βιβλίου («Εμείς και οι άλλοι» σελ. 46) «Να αντικρούσουμε την αντίληψη ότι τα κορίτσια αξίζουν λιγότερο».

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ/ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

· Ποιες μορφές βίας παρουσιάζονται στο κείμενο; Τι προτείνεται από τους συντάκτες του κειμένου σχετικά με την αντιμετώπισή της; Νομίζετε ότι θα λύσει το πρόβλημα;

· Πώς συνδέεται ο τίτλος του κειμένου με το περιεχόμενό του; Ποια έγκλιση χρησιμοποιείται και τι εκφράζει;

· Δίνονται σε φωτοτυπία ή προβάλλονται στον πίνακα οι διπλανές εικόνες:

· Να παρατηρήσετε την οργάνωση του λόγου στην πρώτη (μαύρο φόντο) εικόνα:

• Ευθύς ή πλάγιος λόγος;
• Ποιος μιλάει; Ποια φωνή δεν ακούγεται;
• Αναφορική ή ποιητική λειτουργία γλώσσας;
• Έγκλιση και χρόνος (οριστική: έντονος βαθμός βεβαιότητας- ενεστώτας: σταθερά χαρακτηριστικά συμπεριφοράς)
• Ποιες λέξεις είναι με έντονη γραφή και γιατί; Γιατί κεφαλαιογράμματη γραφή;

· Ποιος είναι ο συντάκτης του κοινωνικού μηνύματος; ; Πού μπορεί να το συναντήσουμε; Να σχολιάσετε το μαύρο φόντο της εικόνας (αποδοκιμασία μηνύματος από πλευράς συντάκτη), καθώς και τα 2 αστέρια (αντίστροφος συμβολισμός θετικής κριτικής)

· Ποια η σχέση του κυριολεκτικού γλωσσικού μηνύματος σε σχέση με το εικονιστικό; (αντιθετική). Τελικά το μήνυμα δηλώνει την ενδεδειγμένη στάση; Ο συντάκτης πετυχαίνει τον στόχο του;

· Να παρατηρήσετε την οργάνωση λόγου στην 2η εικόνα( κόκκινο φόντο): (ανάλογες ερωτήσεις με αυτές της 1ης εικόνας)

· Ποιος είναι ο σκοπός του συντάκτη του κοινωνικού μηνύματος; Να λάβετε υπόψη το κόκκινο χρώμα του φόντου (έμφαση στο μήνυμα, προειδοποίηση, ενεργητική στάση, εγρήγορση, αντίσταση).

· Πού παραπέμπει το συμβολικό εικονιστικό μήνυμα «don't skip», που δηλώνεται και στα ελληνικά «μην το προσπερνάς»; (διαφημίσεις που μετά από λίγο μπορούμε να προσπεράσουμε / αντίστροφο μήνυμα: να μην το προσπεράσουμε, είναι πολύ σημαντικό)

· Τελικά το μήνυμα δηλώνει την ενδεδειγμένη στάση; Ο συντάκτης πετυχαίνει τον στόχο του;

· Σε ποια σχέση βρίσκονται οι δύο εικόνες μεταξύ τους; Θα μπορούσαν να λειτουργούν συμπληρωματικά / επεξηγηματικά η μία της άλλης;

ΟΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΟΘΟΥΝ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

ΜΕΤΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ-

• Παρακολουθήστε στο σπίτι το video που δημιοργήθηκε για τις ανάγκες του μαθήματος (από το 8:42'-12:50') με θέμα την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών στον σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=v6jvr6OQcmw

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ (2 διδακτικές ώρες)

Αξιοποιώντας στοιχεία από τα κείμενα που διαβάσατε και με αφορμή την διεθνή ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών γράφετε ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας. Στο άρθρο σας να καταθέσετε την γνώμη σας για τα ακόλουθα: α) πού μπορεί να οφείλεται η έξαρση περιστατικών έμφυλης βίας τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας; β) ποιος πιστεύετε ότι μπορεί να είναι ο ρόλος του σχολείου στην καταπολέμηση των έμφυλων στερεοτύπων; (350-400 λέξεις)

ΣΗΜΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ: 

Τρόποι και μέσα πειθούς / αξιολόγηση τεκμηρίων/ χρήση και λειτουργία εισαγωγικών/ λειτουργία συνεντεύξεων μέσα σε ένα κείμενο/ χαρακτηριστικά του άρθρου/ σχολιασμός τίτλου- χρήση υποτακτικής έγκλισης, α΄πληθυντικού προσώπου