Αρχαία Γ γυμνασίου- Ενότητα 6: Η μουσική εξημερώνει

Οι μαθητές ανακαλύπτουν τα αρχαία ελληνικά μουσικά όργανα και πώς αυτά λειτούργησαν ως πρόγονοι σημερινών μουσικών οργάνων, ακούνε μελωδίες από αρχαία ελληνικά όργανα και προσπαθούν να τα αναγνωρίσουν, μέσα από ομαδοσυνεργατική εργασία. Διάρκεια: 2 ώρες, Δημιουργός: Φλωριανού Ελένη 

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

• Να γνωρίσουν οι μαθητές τα μουσικά όργανα της ελληνικής αρχαιότητας, την ονομασία, τα υλικά κατασκευής, τις συνθήκες χρήσης τους.
• Να συσχετίσουν τα αρχαία ελληνικά όργανα με τους σημερινούς μουσικούς τους απογόνους.
• Να καλλιεργήσουν δεξιότητες οπτικού γραμματισμού μέσα από την χρήση αγγειογραφιών ως ιστορικών, παραστατικών πηγών. 
• Να αποκτήσουν βιωματική επαφή με ήχους και μελωδίες από -ανακατασκευασμένα- αρχαία ελληνικά όργανα και να εκφράσουν τα συναιθήματα που τους δημιουργούνται.
• Να ανακαλύψουν τον ρόλο που έπαιζε η μουσική στην καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων και να τον συγκρίνουν με τον ρόλο που διαδραματίζει η μουσική στις μέρες μας. 

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ:

Υποτίθεται ότι -εξαιτίας ενός μεγάλου σεισμού- έπεσαν όλα τα καρτελάκια από τα εκθέματα στο μουσείο αρχαίας ελληνικής μουσικής. Οι μαθητές θα πρέπει να τα ξαναβάλουν στην σωστή θέση. Έχουν στην διάθεσή τους: φωτογραφίες από τα εκθέματα (μουσικά όργανα) και αναλυτική λίστα με τα διαθέσιμα όργανα και την περιγραφή τους (βλέπε συνημμένο αρχείο στο τέλος της σελίδας). Διαβάζουν τις αναλυτικές περιγραφές και προσπαθούν να ταιριάξουν το κάθε όργανο με την αντίστοιχη εικόνα. 

Παίξε το παιχνίδι online- ταίριαξε τα μουσικά όργανα με τις ονομασίες τους

ΔΕΥΤΕΡΗ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Αφού οι μαθητές παρουσιάσουν στην τάξη το κάθε όργανο με την ονομασία του (προηγούμενο φύλλο εργασίας) και γίνει μια πρώτη συζήτηση για την κατηγορία του οργάνου (πνευστό, κρουστό, έγχορδο) και την λειτουργία του, μοιράζουμε στους μαθητές εικόνες από αγγεία και τους ζητάμε να αναγνωρίσουν κάποια από τα αρχαία μουσικά όργανα. Συζητάμε για την σπουδαιότητα των αγγείων ως παραστατικών πηγών ιστορικής γνώσης μιας εποχής. Στη συνέχεια, τους ζητάμε να συμπληρώσουν έναν πίνακα που συσχετίζει σύγχρονα μουσικά όργανα με τους αρχαίους προγόνους τους. 

• ΤΡΙΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: 

Αναζητήστε πληροφορίες στο διαδίκτυο για τον ρόλο που διαδραμάτιζε η μουσική στην καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων και προσπαθήστε να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Προτεινόμενες ιστοσελίδες:

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ 1  (διαβάστε κυρίως τα συμπεράσματα στο τέλος της σελίδας)

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ 2

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ 3

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1. Από πού προέχεται η λέξη "μουσική";
2. Πώς συνδέονταν η μουσική στην αρχαία Ελλάδα με θρησκευτικές γιορτές/τελετές; Σήμερα η μουσική συνδέεται με την θρησκεία μας αλλά και με θρησκευτικές παραδόσεις;
3. Το ρόλο είχε η μουσική στην παιδεία των αρχαίων Ελλήνων; Τι θέση έχει η μουσική στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα; Είστε ευχαριστημένοι με την μουσική παιδεία που προσφέρεται στο δημόσιο σχολείο; Αν όχι, τι προτάσεις βελτίωσης θα μπορούσατε να καταθέσετε στην υπουργό παιδείας;
4. Πώς συνδέονταν η μουσική με καθημερινές, κοινωνικές εκδηλώσεις; (π.χ. γάμους, πανηγύρια, κηδείες, συμπόσια, αθλητικούς αγώνες κ.α.)
5. Τι ήταν ο "παιάνας", και τι ο "διθύραμβος"; Τι εννοούμε όταν λέμε την φράση "το έργο δέχτηκε διθυραμβικές κριτικές";
6. Τι ρόλο είχε η μουσική στα 3 βασικά είδη της αρχαίας ελληνικής ποίησης: την επική, την λυρική και την δραματική; Σήμερα συνδέεται η μουσική με άλλες τέχνες; (π.χ. θέατρο, ποίηση, κινηματογράφος, χορός κ.α.)
7. Τι επίδραση πίστευαν πως είχε η μουσική στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ανθρώπου; Συμφωνείτε με την άποψη αυτή;

ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: ΑΚΡΟΑΣΗ

Έχουμε αποθηκεύσει από το youtube ήχους (mp3) από video με απόδοση αρχαίας ελληνικής μουσικής και ζητάμε από τους μαθητές να προσπαθήσουν να μαντέψουν ποιο όργανο ακούγεται, με βάση το είδος του οργάνου (πνευστό, κρουστό, έγχορδο) αλλά και την μουσική περιγραφή που διάβασαν. (για π.χ. η βάρβιτος έχει πιο μπάσο ήχο από την λύρα /η άρπα έχει πιο γλυκό, αισθησιακό ήχο κ.α.). Τους ζητάμε να περιγράψουν τα συναισθήματα που τους γεννούν αυτά τα ακούσματα και αν συμφωνούν με τον τίτλο του κειμένου "η μουσική εξημερώνει". 

ΣΤΑ ΣΥΝΗΜΜΕΝΑ ΑΡΧΕΙΑ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ