"ΘΟΥΡΙΟΣ" του Ρήγα Φεραίου: οι μαθητές γράφουν το δικό τους Μανιφέστο.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 4 ώρες / Διασκευή της διδακτικής πρότασης της Κατερίνας Προκοπίου

Επιμέλεια: Φλωριανού Ελένη

Θούριος= ορμητικός, πολεμικός

Είναι ένας πατριωτικός, επαναστατικός ύμνος, που διακρίνεται για τον εθνεγερτικό του χαρακτήρα, μέσα από τον οποίο προβάλλεται το πολιτικό όραμα του Ρήγα και οι ιδέες του νεοελληνικού διαφωτισμού. Τυπώθηκε στα τέλη του 1796 και το πλήρες κείμενο αποτελείται από 126 στίχους.

Α. ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ:

*  Παρακολουθήστε μια μικρή παρουσίαση (p.point) για τον νεοελληνικό διαφωτισμό, το πολιτικό όραμα και το έργο του Ρήγα Φεραίου. (διάρκεια : 10 λεπτά)

*  Ακούστε τον «Θούριο» σε μουσική Χρήστου Λεοντή και ερμηνεία Νίκου Ξυλούρη στο https://www.youtube.com/watch?v=Vs1aN_5NC6c&t=2s

Β. ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

Ανάγνωση των 40 πρώτων στίχων από τον «Θούριο», σχολικό βιβλίο

Ομαδοσυνεργατική: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

«ΘΟΥΡΙΟΣ» - ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

• Να χωρίσετε το κείμενο σε ενότητες και να δώσετε έναν πλαγιότιτλο σε καθεμία.
• Σε τι στίχο είναι γραμμένος ο «Θούριος» και τι είδους ομοιοκαταληξία έχει; Πιστεύετε ότι η έμμετρη μορφή του κειμένου σχετίζεται με την πρόθεση του Ρήγα, όταν το έγραφε;
• Στίχοι 1-8:
• Ποιο ρηματικό πρόσωπο χρησιμοποιεί ο ποιητής για να εμψυχώσει τους σκλαβωμένους Έλληνες και γιατί;
• Τι συναίσθημα εκφράζει ο ποιητής με την φράση «ως πότε»;
• Πώς παρουσιάζει ο ποιητής την ζωή των σκλαβωμένων και γιατί θεωρεί προτιμότερο τον θάνατο από μια τέτοια ζωή;
• Με τι παρομοιάζονται όσοι κατάφυγαν στα βουνά; Γιατί ο ποιητής επέλεξε αυτή την παρομοίωση;
• Στίχοι 9-20:
• Σε ποιο ρηματικό πρόσωπο είναι γραμμένο το απόσπασμα; Σε ποιους απευθύνεται ο ποιητής;
• Τι υποστηρίζει ο ποιητής για όσους έχουν συμβιβαστεί με τον κατακτητή;
• Στίχοι 21-30
• Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για ένα ελεύθερο κράτος;
• Ποια είναι η άποψη του Ρήγα για την αναρχία ;Συμφωνείτε;
• Στίχοι 31-40
• Σε τι ορκίζονται οι πατριώτες; Πώς φαίνεται από τον όρκο ο διεθνιστικός χαρακτήρας της επανάστασης;
• Ποιες είναι οι πιθανές εκδοχές αποστασίας από την επανάσταση;

Να συγκρίνετε τον όρκο που περιέχεται στον «Θούριο» με τον όρκο που έδιναν τα μέλη της φιλικής εταιρείας.

Αποσπάσματα από τον όρκο της Φιλικής Εταιρείας

«Ορκίζομαι ενώπιον του αληθινού Θεού, ότι θέλω είμαι επί ζωής μου πιστός εις την Εταιρείαν κατά πάντα. Να φανερώσω το παραμικρόν από τα σημεία και τους λόγους της, μήτε να σταθώ κατ΄ ουδένα λόγον ή αφορμή του να καταλάβωσι άλλοι ποτέ, ότι γνωρίζω τι περί τούτων, μήτε εις συγγενείς μου, μήτε εις πνευματικόν ή φίλον μου.[...] Ορκίζομαι ότι θέλω τρέφει εις την καρδίαν μου αδιάλλακτον μίσος εναντίον των τυράννων της πατρίδος μου, των οπαδών και των ομοφρόνων με τούτους, θέλω ενεργεί κατά πάντα τρόπον προς βλάβην και αυτόν τον παντελή όλεθρόν των, όταν η περίστασις το συγχωρήσει. [...]

Τέλος πάντων ορκίζομαι εις Σε, ω ιερά πλην τρισάθλια Πατρίς ! Ορκίζομαι εις τας πολυχρονίους βασάνους Σου. Ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα τα οποία τόσους αιώνας έχυσαν και χύνουν τα ταλαίπωρα τέκνα Σου, εις τα ίδια μου δάκρυα, χυνόμενα κατά ταύτην την στιγμήν, και εις την μέλλουσαν ελευθερίαν των ομογενών μου ότι αφιερώνομαι όλως εις Σε. Εις το εξής συ θέλεις είσαι η αιτία και ο σκοπός των διαλογισμών μου. Το όνομά σου ο οδηγός των πράξεών μου, και η ευτυχία Σου η ανταμοιβή των κόπων μου. Η θεία δικαιοσύνη ας εξαντλήσει επάνω εις την κεφαλήν μου όλους τους κεραυνούς της, το όνομά μου να είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενον της κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου, αν ίσως λησμονήσω εις μίαν στιγμήν τας δυστυχίας των και δεν εκπληρώσω το χρέος μου. Τέλος ο θάνατός μου ας είναι η άφευκτος τιμωρία του αμαρτήματός μου, δια να μη λησμονώ την αγνότητα της Εταιρείας με την συμμετοχήν μου».

Γ. ΜΕΤΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ:

Ο «Θούριος» ανήκει στο επαναστατικό μανιφέστο του Ρήγα Φεραίου, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα ακόλουθα:

* Η Επαναστατική Προκήρυξη

* Τα Δίκαια του Ανθρώπου

* Η Νέα Πολιτική Διοίκησις

*  Ήταν ένα πυκνοτυπωμένο τετρασέλιδο μεγάλου σχήματος, το οποίο τυπώθηκε κρυφά μέσα σε δυο νύχτες στα τυπογραφεία των αδελφών Πούλιου στη Βιέννη τον Οκτώβριο του 1797, υπό την προσωπική επίβλεψη του συγγραφέα. Δεν έχει σωθεί ούτε ένα αντίτυπο από τα 3.000 που ετοιμάστηκαν με σκοπό να συνοδεύσουν τον Ρήγα κατά την κάθοδό του στην Ελλάδα. Μεσολάβησε η σύλληψή του στις 19 Δεκεμβρίου 1797 και η κατάσχεση των κιβωτίων με το επαναστατικό υλικό από την αυστριακή αστυνομία. Αλλά για ποιο λόγο μιλάμε για «λογοκριμένο» μανιφέστο; Ο λόγος είναι ότι το επαναστατικό κήρυγμα του Ρήγα όχι μόνο απευθυνόταν σε όλους τους βαλκανικούς λαούς ανεξάρτητα από εθνική καταγωγή, γλώσσα και θρησκεία, αλλά ακόμα και στον τουρκικό πληθυσμό που τον καλούσε να ξεσηκωθεί εναντίον της δεσποτικής εξουσίας του Σουλτάνου. Το κείμενο του «Θούριου» κυκλοφορούσε επί δεκαετίες ακρωτηριασμένο, αφού είχαν αφαιρεθεί οι ενοχλητικές αναφορές στην κοινή επαναστατική μοίρα Ελλήνων, Τούρκων και των άλλων βαλκανικών λαών.

Τι είναι το «Μανιφέστο»; Ποια είναι η λειτουργία και η σπουδαιότητά του; Συμπληρώνω το δικό μου, προσωπικό μανιφέστο.

Είναι η διακήρυξη των βασικών μας αξιών και πεποιθήσεων. Λειτουργεί ως δήλωση των αρχών μας, αλλά και ως κάλεσμα δράσης.

Ένα προσωπικό μανιφέστο δίνει νόημα και στόχους στην ζωή μας!! Μπορεί να αποτελέσει έμπνευση και για τους άλλους, για μια καλύτερη ζωή!

Μπορούμε να αναρωτηθούμε:

• Ποιες είναι οι βασικές αξίες που θέλουμε να καθορίσουν την ζωή μας;
• Πώς θα διαχειριστούμε τον χρόνο μας;
• Πώς θα συμπεριφερόμαστε στους άλλους;
• Πού κρύβεται η ευτυχία;
• Πώς θα διαχειριστούμε την αποτυχία / τα λάθη μας;
• Πώς θα αντιμετωπίσουμε τις ευκαιρίες/ τα ρίσκα;
• Πώς θα διαχειριστούμε το χρήμα;

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΜΟΥ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................