"ΤΟΥ ΓΕΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ"

Διάρκεια: 4 ώρες / Δημιουργός: Φλωριανού Ελένη

Α. ΠΡΟΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

ΑΦΟΡΜΗΣΗ: προβάλλουμε Video από το youtube με γέφυρες που κατέρρευσαν τα τελευταία χρόνια (π.χ. Νέα Πέραμος, Αγρίνιο, Μπολάνο, Κονγκό, Μεξικό). Συζητάμε με τους μαθητές για το πώς χτίζονταν παλαιότερα τα γιοφύρια (χωρίς την σημερινή τεχνογνωσία και τα σύγχρονα υλικά δόμησης) και για την μεγάλη τους σπουδαιότητα στην ζωή της κοινότητας.

ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ: Προβάλλουμε το εισαγωγικό Video σε 3-D animation πάνω στον θρύλο του γεφυριού της Άρτας στον ακόλουθο σύνδεσμο: (το περιεχόμενο του δημοτικού τραγουδιού σε πεζό λόγο) https://www.youtube.com/watch?v=lgOSnedhJxs

Β. ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ / ΚΑΘΟΔΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΔΙΑλΟΓΟΣ- ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ

• Διαβάζουμε το ποίημα μέσα στην τάξη και αναζητάμε τα μορφικά εκείνα στοιχεία που καθιστούν το κείμενο ποιητικό (ισοσυλλαβία, εισαγωγή στον κρυμμένο ρυθμό που δημιουργεί το ιαμβικό μέτρο- σύγκριση με σύγχρονη ραπ, εκφραστικά μέσα)
• Ερωτήσεις κατανόησης (τόπος, χρόνος, πρόσωπα, πρόβλημα που κινητοποιεί την δράση, συναισθηματική κατάσταση ηρώων, εξέλιξη, τελική έκβαση)
• Δομή κειμένου- ενότητες και πλαγιότιτλοι
• Ερωτήσεις εξοικείωσης με σχήματα λόγου και λειτουργία τους στο κείμενο.
• Στοιχεία δημοτικών τραγουδιών: ο ρόλος του πουλιού, μαγικοί αριθμοί, ο ρόλος της επανάληψης, το μοτίβο της κατάρας, το μοτίβο της θυσίας για την ευόδωση ενός συλλογικού στόχου.
• Στοιχεία αφηγηματολογίας: αφηγητής, εναλλαγή αφήγησης-διαλόγου και λειτουργία του διαλόγου, χρήση ρηματικών χρόνων, στοιχεία επιβράδυνσης/επιτάχυνσης, δραματικό απρόοπτο, στοιχεία περιπέτειας, μεταστροφής ηρώων.
• Γνωρίσματα παραλογών

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Παρατηρήστε τις παρακάτω εικόνες που απεικονίζουν: την θυσία του Αβραάμ, την θυσία της Ιφιγένειας στην Αυλίδα και την θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα στο δημοτικό τραγούδι που μελετάμε. Γνωρίζετε κάτι για τα δύο πρώτα;  

ΕΥΡΙΠΙΔΗ, «ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΕΝ ΑΥΛΙΔΙ», ΣΤΙΧ. 1385-1399, μετάφραση Κ. Τοπούζης

Έχει αποφασιστεί ο θάνατός μου

Και θέλω να πεθάνω αρχοντικά

Να πνίξω την ταπείνωση, όλη η Ελλάδα - το πρώτο αγαθό μας -

Σε μένα ελπίζει,

Στα χέρια μου κρατώ την αναχώρηση των καραβιών

Και το χαλασμό της Τροίας

Στο χέρι μου είναι

Να την εκδικηθούμε την αρπαγή της Ελένης

- τον Πάρη, που την άρπαξε

Να μην αφήσουμε τους βάρβαρους ν΄αρπάζουν

Τις γυναίκες της ευτυχισμένης Ελλάδας.

Όλα αυτά ο θάνατός μου θα τα πετύχει

αυτό θα ΄ναι δόξα μου

και ευτυχία θα γίνει,

δεν πρέπει μόνο για τη ζωή μου να νοιάζομαι.

Για την Ελλάδα με γέννησες, όχι για σένα μόνο.

Χιλιάδες και χιλιάδες ασπιδοφραγμένοι Έλληνες

Χιλιάδες και χιλιάδες άλλοι με κουπιά

-αφού η πατρίδα αδικήθηκε

δέχονται και τολμούν να χαθούν για την πατρίδα

και να σταθώ εγώ ενάντια, για μια ψυχή και μόνη;

Άδικο είναι. Τι μπορούμε ν' αντιτάξουμε;

Και να πω και το άλλο

Να μην μπλεχτεί σε πόλεμο ο Αχιλλέας με τους Αργείους

για μια γυναίκα.

Ο άντρας είναι πιο πολύτιμος κι από χίλιες

Κι αν είναι θέλημα της Άρτεμης το σώμα μου

Θ αντισταθώ εγώ η θνητή στο θέλημά της;

Εγώ το σώμα μου το δίνω στην Ελλάδα.

Θυσιάστε με· κουρσέψτε την Τροία

Αυτό θα ναι να με θυμούνται πάντα

Γάμος μου, παιδιά και δόξα μου αυτό θα ναι...

· Να συγκρίνετε τις τρεις ανθρωποθυσίες που διασώζει η παλαιά διαθήκη- η αρχαία και νεότερή μας παράδοση αναζητώντας ομοιότητες και διαφορές. Μπορείτε να σκεφτείτε:

• Τι κοινό έχουν οι θύτες;
• Τι κοινό έχουν τα θύματα;
• Ποια η σχέση θύτη-θύματος;
• Ποιες δυνάμεις επιβάλλουν την θυσία; Για ποιο λόγο;
• Ποια είναι τα συναισθήματα των θυτών;
• Ποια είναι τα συναισθήματα των θυμάτων;
• Υπάρχει δόλος στην προσέλκυση του θύματος στον τόπο θυσίας;
• Ποια μαγικά/υπερφυσικά στοιχεία εμπλέκονται;
• Εντοπίζετε στοιχεία τραγικής ειρωνείας;
• Εντοπίζετε δραματικά απρόοπτα;
• Ποιοι από τους εμπλεκόμενους θεωρούνται τραγικά πρόσωπα και γιατί;
• Ποια είναι η ουσία του διλήμματος που αντιμετωπίζει ο θύτης; Ποιες δυνάμεις συγκρούονται μέσα του; Τι αποφασίζει τελικά να κάνει και γιατί;
• Υπάρχουν στοιχεία μεταστροφής των ηρώων;

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ (επιλέξτε μια από τις δύο)

α) ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΑΡΑΛΛΑΓΩΝ

· Στον σύνδεσμο ΕΔΩ (Του γιοφυριού της Άρτας, παραλλαγές) διαβάστε παραλλαγές του δημοτικού τραγουδιού «Του γιοφυριού της Άρτας». Να επιλέξετε αυτή που σας άρεσε περισσότερο και να αιτιολογήσετε την απάντηση σας.

β) ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ

· Ξεκινώντας από όποιο σημείο του δημοτικού τραγουδιού θέλετε να επιχειρήσετε να δώσετε ένα διαφορετικό τέλος στο δημοτικό τραγούδι(πεζό ή ποιητικό κείμενο).